Nederlands en de onderwijshervorming

"De nieuwe eindtermen leggen de lat hoog voor Nederlands. Voor taalbeschouwing zijn er extra kenniselementen opgenomen. Een van de uitgangspunten is dat alle leerlingen van de eerste graad een zo hoog mogelijk niveau van taalcompetentie moeten bereiken. Dat moet hen in staat stellen om de taal- en communicatieve opdrachten die cruciaal zijn in het leven en leren van vandaag en morgen, uit te voeren. Die competentie veronderstelt een samengaan van kennis, vaardigheden en attitudes. Bij het lezen van teksten bijvoorbeeld leren leerlingen nieuwe woorden kennen, ontdekken ze structuur in teksten, verwerven ze inzicht in hoe een ander zijn zinnen opbouwt, leren ze zich via artistiek-literaire teksten inleven in de wereld en gevoelens van de ander…”

“Verder spreken we in de B-stroom niet langer van ontwikkelingsdoelen, maar van eindtermen die door alle leerlingen te bereiken zijn. Ook daar is sprake van ambitieuze eindtermen en leerplandoelen.”

Wat betekent dat concreet voor onze reeksen? Wat hebben wij aangepast?

Jan: “Taalweb, onze erg gesmaakte reeks op maat van de B-stroom, heeft een grondige update gekregen en behoudt tegelijkertijd zijn sterke punten: een duidelijk en werkbaar concept, een thematische aanpak die leerlingen aanspreekt, en een rijk aanbod aan basis- en keuzelessen, aangevuld met een oefenbundel die kansen biedt voor remediëring, verbreding en verdieping. In de nieuwe editie krijgen doelgerichte, communicatieve opdrachten een grotere zichtbaarheid. Tegelijk verdwenen onderwerpen die in de eindtermen niet langer aan bod komen. We geven ook meer kansen om literaire teksten te verwerken, maar ook het werken met digitale teksten krijgt een plaats. In de oefenbundel hebben we op vraag van veel leerkrachten meer aandacht gegeven aan extra remediëring voor leesvaardigheid. Kortom: wat goed is, hebben we bewaard, maar we hebben het vernieuwd op maat van het nieuwe leerplan. Iedereen kan dit schooljaar aan de slag met een gloednieuwe en geactualiseerde nieuwe editie van Taalweb 1."

“Voor de A-stroom blijven onze methodes Netwerk TaalCentraal en Focus ongewijzigd beschikbaar. Tegelijkertijd trekken we resoluut ook de kaart van de vernieuwing. Zo’n drie jaar geleden al zijn we gestart met het denkwerk voor een nieuwe leermethode Nederlands voor de A-stroom. Nieuwe ideeën werden uitgetest in scholen. Hun feedback deed ons bijsturen en inspireerde ons om verder aan de slag te gaan met nieuwe ideeën. In de schoot van een enthousiast auteursteam groeide stilaan een nieuw concept dat onze nieuwe volwaardige leermethode voor de eerste graad geworden is, Traject Nederlands. Ons uitgangspunt vormde Iedereen taalcompetent!, de visietekst van de Taalunie over het onderwijs Nederlands in de eenentwintigste eeuw, een tekst die trouwens de basis vormde voor de nieuwe eindtermen Nederlands.”

“In het najaar van 2018 hebben meer dan vijftig scholen verschillende lessen uitgeprobeerd in de klas. Dat gaf ons de kans om het concept verder te verfijnen en af te stemmen op de reële noden van leerlingen en leerkrachten.”

“Traject Nederlands is een erg aantrekkelijke leermethode geworden die leerlingen uitnodigt en vooral uitdaagt om taalcompetent te worden. Via verrassende beelden prikkelen we hen om oog te hebben voor de specifieke beeldtaal. In totaal schreven negentien bekende en minder bekende jeugdauteurs voor elk deel een uniek kort verhaal, waarmee we literatuur letterlijk binnen de klasmuren brengen. Van bijna elke auteur is trouwens ook een videofragment beschikbaar waarmee in de klas gewerkt kan worden. Verder werken we sterk geïntegreerd vanuit diverse vormen van taalgebruik en telkens met een concreet doel voor ogen. In de pitstops en de uitdagingen worden de leerlingen geconfronteerd met doelgerichte en uitdagende communicatieve opdrachten die de leerstof tastbaar maken.”

“Om zo goed mogelijk in te spelen op een heterogene eerste graad en bijgevolg de nood aan differentiatie, biedt Traject Nederlands twee leerwerkboeken. Naast de basisversie is er de XL-versie, die een uitgebreider pakket aanreikt met langere teksten, complexere opdrachten, moeilijkere instructies, méér verdieping … Daarnaast maken we binnen elke versie de differentiatie haalbaar door een breed aanbod aan bronnen- en oefenmateriaal dat inspeelt op de verschillende interesses van en niveauverschillen tussen leerlingen. Wil de leerkracht nu en dan het stuur in handen geven van de leerlingen? Ook daaraan hebben we gedacht, want in de Routeplanner kan de leerling zelfstandig of in groep zich een weg banen door de leerinhouden.”

“Kortom, samen met onze auteurs ben ik ervan overtuigd dat we met Traject Nederlands leerkrachten een boeiend en uitdagend instrument aanreiken om hun leerlingen taalcompetent te maken.”