5.3.8-6 Vijf uitgewerkte voorbeelden van communicatie over leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften


Voorbeeld 3  Gesprek met de ouders over het rapport of over toets- of leerresultaten
Doel
Situering
 Ouders worden vaak persoonlijk uitgenodigd voor een gesprek met de leraar. Toch gaat het initiatief niet steeds uit van de school. Ook de ouders kunnen hiertoe het initiatief nemen.

Het is zinvol om de ouders vroegtijdig en intensief bij de analyse van leer- of ontwikkelingsproblemen te betrekken.
  • Hierdoor kan men moeilijke gesprekken op een later tijdstip vermijden. 
  • Bij een vroegtijdige samenwerking voelt de ouder zich meer ‘partner’ en wordt hij bevestigd in zijn rol van opvoedingsdeskundige. Dit is zeker het geval bij gedragsproblemen en emotionele problemen. 
Ouders als een volwaardige partner betrekken bij het leertraject van een kind betekent dat de leraar hen onmiddellijk deelgenoot maakt van zijn bezorgdheid en vraagt om er samen met hem over na te denken.

De leraar neemt zijn pedagogische en didactische deskundigheid mee naar het gesprek, terwijl de ouders dit doen met hun opvoedings- en ervaringsdeskundigheid.

Nog informatie over ‘het oudercontact’: Een goed gesprek tussen ouders en leraar. Meer is het niet. Toch ligt het niet altijd voor de hand om van het oudercontact een succes te maken. In de reeks van TV.klasse krijg je (6) tips om er het maximum uit te halen.
Participanten
  • de groepsleraar
  • eventueel een ander lid van het zorgteam (indien betrokken bij de begeleiding van het kind)
  • de ouder(s)
Het is wenselijk om beide ouders bij het gesprek te kunnen betrekken. Ouders voeden immers samen hun kind op. Dit is een wenselijke situatie, maar niet altijd vanzelfsprekend. Naargelang de gezinssituatie worden de participanten bepaald. In bepaalde gevallen is het ook wenselijk om het kind bij het gesprek te betrekken.
Voorbereiding Als ouders voor de eerste keer worden uitgenodigd voor een rapport- of vorderingsgesprek laat de leraar best vooraf weten om welke reden dat gebeurt. Op die manier vermijdt hij paniekreacties.

Ouders kunnen vooraf inzage gekregen hebben van het rapport en van de toets- en leerresultaten.

De leraar heeft deze informatie geïntegreerd in het leerlingdossier. Raadpleeg deze aantekeningen vooraf (ook de notities van het intakegesprek en voorgaande rapportbesprekingen).

Mogelijk kunnen toetsresultaten ook verwerkt worden in een groepsoverzicht en/of gesitueerd in een ruimer referentiekader.
Verloop
Organisatie
Vragen ter inspiratie

Opmerking vooraf: zonder overdadig gebruik van vakjargon zal de fase van het zorgcontinuüm waarin de leerling zich bevindt medebepalend zijn voor het verloop van het gesprek.
Weerkerende richtvragen voor de dialoog:
  • Welk effect hebben de getroffen maatregelen op het leertraject en op de leerresultaten van de leerling?
  • Welk effect hebben de maatregelen op zijn welbevinden en tevredenheid in de groep?
  • Krijgen de ouders ook thuis hiervan signalen? Kunnen de ouders hierop inspelen?


Info van de leraar naar de ouder(s)

Maak als leraar de ouders duidelijk:
  • dat het niet de bedoeling is om enkel de negatieve punten van een leerling te bespreken;
  • dat we vanuit het positieve een realistischer beeld van de mogelijkheden van het kind kunnen vormen.
Probeer als leraar in te schatten hoe de ouders deze leerresultaten ervaren:
  • Beantwoorden de resultaten aan wat ze ervan hadden verwacht of nog verwachten?
  • Wat appreciëren de ouders wel of niet op school?
  • Hoe ervaren ze bijvoorbeeld de sfeer? Voelen ze zich welkom op school? 

Specifiek bij probleemgedrag:
  • Informeer of de leerling ook thuis in bepaalde situaties hetzelfde (probleem)gedrag vertoont.
Opgelet! Ouders voelen zich bij vragen in verband met de thuissituatie vaak oncomfortabel. Het lijkt dan immers alsof zij ‘verantwoording’ moeten afleggen. Ze voelen zich ondervraagd.


Info van de leraar en dialoog met de ouders vanuit de fase van het zorgcontinuüm waarin de leerling zich bevindt

Situeer (indien zinvol) de behaalde resultaten op groepsniveau en/of in een ruimer referentiekader.

1. Fase van de brede basiszorg:  

  • Wat doe je als leraar om de leerling te stimuleren en hem actief bij het leerproces te betrekken?  
  • Hoe tracht je leerproblemen te voorkomen door het bieden van differentiatie in didactische werkvormen en taken?
  •  Heeft de leerling nood aan meer structuur, orde en regelmaat, …?
Zie de weerkerende richtvragen voor de dialoog.

2. Fase van de verhoogde zorg:

  • Welke maatregelen afgestemd op de specifieke onderwijs-, opvoedings- en ondersteuningsbehoeften van de leerling voorzie je (onder de vorm van remediërende, differentiërende, compenserende of dispenserende maatregelen)? 
Zie de weerkerende richtvragen voor de dialoog.

Opmerking: Indien in de fase van de verhoogde zorg het individuele leertraject van de leerling gevolgen heeft voor de overgang naar het volgende leerjaar (of leergroep), moet dat tijdig aan de ouders gemeld en met hen besproken worden.

3. Fase van de uitbreiding van zorg:

  • Welke vaststellingen deed het CLB in verband met de onderwijs-, opvoedings- en ondersteuningsbehoeften van de leerling?
  • Welke maatregelen afgestemd op de specifieke onderwijsbehoeften van de leerling werden onverkort verderzet om in overleg met het CLB het verloop en de effecten van het leerproces te optimaliseren? (proces van handelingsgerichte diagnostiek)
  • Hoe werd het onderwijs- en opvoedingsaanbod vanuit deze analyse beter afgestemd op de zorgvraag van de leerling? 
Zie de weerkerende richtvragen voor de dialoog

Opmerking: Indien in de fase van de uitbreiding van de zorg de vooropgestelde maatregelen (i.c. compenserende of dispenserende maatregelen) gevolgen hebben voor de overgang naar het volgende leerjaar (of leergroep), moet dat tijdig aan de ouders gemeld en met hen besproken worden.


Info van de ouder(s) naar de leraar

Bij het signaleren van leerproblemen of wanneer de leerresultaten niet beantwoorden aan de vooropgestelde verwachtingen, is het belangrijk dat ook de ouders gehoord en ernstig genomen worden in de zorg voor hun kind.
  • Wat zien zij als de oorzaak of als mogelijke oorzaken van het probleem? 
  • Maken zij zich over andere problemen zorgen?
  • Wat vinden zij dat belangrijk is om eerst aan te pakken?
  • Wat is voor hen wenselijk en haalbaar?
  • Hebben zij nood aan ondersteuning? Welke soort ondersteuning is voor hen aanvaardbaar?
  • Wanneer is voor hen het probleem opgelost?
 Opvolging
  Vanuit dit gesprek kunnen er bijkomende voorstellen worden gedaan voor het optimaliseren van de begeleiding van de leerling, zowel in de klasgroep als thuis.

Vroegere voorstellen kunnen worden bijgestuurd.

Opmerkingen in verband met de maatregelen in de fase van de verhoogde zorg of bij de uitbreiding van de zorg die gevolgen hebben voor de overgang naar het volgende leerjaar (of leergroep), worden het best geregistreerd in het leerlingdossier.